Około 70% dzieci i młodzieży ma jakąś formę anomalii zębowej, a około 30% wymaga leczenia ortodontycznego z zastosowaniem jakiejś formy aparatu. Emma Göranson jest doktorantką na Wydziale Stomatologii Uniwersytetu w Malmö i specjalistką w dziedzinie ortodoncji w regionie Östergötland. Tutaj opowiada o swoich badaniach dotyczących wpływu anomalii zębowych na jakość życia oraz o równej opiece ortodontycznej. 

W Szwecji większość zabiegów ortodontycznych jest wykonywana w ramach finansowanej ze środków publicznych opieki stomatologicznej dla dzieci i młodzieży. Dobór pacjentów do bezpłatnego leczenia ortodontycznego jest ważnym aspektem, gdyż środki są ograniczone. Częstość występowania młodych ludzi z anomaliami stomatologicznymi jest duża, podobnie jak zapotrzebowanie pacjentów na leczenie. Darmowe leczenie ortodontyczne może być oferowane tylko najbardziej potrzebującym. 

Nieprawidłowości zgryzu mogą wymagać leczenia, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia zębów lub innych tkanek w jamie ustnej, ale najczęstszą przyczyną leczenia jest zgłaszanie przez pacjentów niezadowolenia z wyglądu ich zębów. Wiele osób chce mieć aparat ortodontyczny, ponieważ oczekuje, że gładsze zęby poprawią ich jakość życia. Ważnym pytaniem w tym kontekście jest zatem psychologiczny wpływ nieleczonych nieprawidłowości w uzębieniu. 

We wcześniejszych badaniach sprawdzano, czy istnieją różnice między płciami w zakresie wpływu nieprawidłowości zgryzu na jakość życia, ale wyniki są sprzeczne. Mogą również istnieć różnice pomiędzy różnymi grupami społeczno-ekonomicznymi, ale nie ma wcześniej opublikowanych szwedzkich badań, w których przynależność społeczno-ekonomiczna byłaby powiązana z nieprawidłowościami zgryzu i jakością życia związaną ze zdrowiem jamy ustnej. W moich badaniach chcę zatem uzupełnić wiedzę na temat tego, jak płeć i czynniki społeczno-ekonomiczne wpływają na postrzeganą jakość życia związaną ze zdrowiem jamy ustnej w odniesieniu do nieprawidłowości zgryzu. Poprosimy pacjentów z i bez nieprawidłowości zgryzu o wypełnienie kwestionariuszy mierzących jakość życia związaną ze zdrowiem jamy ustnej, a następnie przeanalizujemy wyniki wraz ze zmiennymi socjoekonomicznymi zebranymi z krajowych rejestrów https://zadbajosiebie.pl/leczenie-ortodontyczne-dlaczego-warto-mu-sie-poddac/. 

Jaki jest stan sprawiedliwości w opiece ortodontycznej?  

Chcemy się tego dowiedzieć, badając, czy odsetek młodych ludzi leczonych ortodontycznie różni się między płciami i między różnymi grupami społeczno-ekonomicznymi. Wiemy, że w Szwecji istnieją różnice w zdrowiu i zdrowiu zębów pomiędzy różnymi grupami, pomimo tego, że opieka zdrowotna i stomatologiczna ma być równa według prawa. Istnieją przesłanki, że opieka stomatologiczna może być nierównomiernie rozłożona między płciami. Spośród pacjentów, którzy rozpoczęli leczenie ortodontyczne w Östergötland w 2018 roku, 60 procent stanowiły dziewczynki, a 40 procent chłopcy. Dzieje się tak pomimo tego, że tyle samo chłopców co dziewczynek ma nieprawidłowości w budowie zgryzu. Brakuje wiedzy na temat tego, jak czynniki społeczno-ekonomiczne wpływają na to, kto otrzymuje leczenie ortodontyczne w Szwecji. Dlatego chcemy zidentyfikować aspekty kapitałowe opieki ortodontycznej poprzez wyciągi z rejestrów stomatologicznych, Statistics Sweden (SCB) oraz Swedish Quality Register for Caries and Periodontitis (SKaPa). 

Poprzez zwiększenie wiedzy na temat tego, jak płeć i socjoekonomia wpływają na jakość życia młodych ludzi związaną ze zdrowiem jamy ustnej w odniesieniu do nieprawidłowości zgryzu, oraz przeprowadzonego leczenia ortodontycznego, chcemy poprawić warunki sprawiedliwej i równej opieki ortodontycznej dla naszej młodzieży. 

Ortodoncja, ból i jakość życia 

Jak wpływa na jakość życia młodych ludzi podczas leczenia ortodontycznego i po zdjęciu aparatu? A jak w trakcie leczenia można zapobiegać częstym skutkom ubocznym, takim jak próchnica? Vetenskap & hälsa spotkała się z badaczami z Uniwersytetu w Malmö, którzy to badają. 

Ortodoncja, czyli leczenie ortodontyczne, jest specjalnością od końca XIX wieku, a z czasów rzymskich pochodzą nawet opisy, jak niejaki Aulus Cornelius Celsus próbował prostować zęby. Dziś więcej niż jedna na cztery osoby miała leczenie ortodontyczne. 

W wieloośrodkowym badaniu klinicznym Liselotte Paulsson i jej koledzy sprawdzają, jak młodzi ludzie w wieku od 12 do 17 lat czują, że ortodoncja wpływa na ich jakość życia. Poprzez kwestionariusze badacze śledzili pacjentów zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu leczenia. Wstępne wyniki pokazują, że w czasie, gdy młodzi ludzie mają aparaty ortodontyczne, ich jakość życia związana ze zdrowiem jamy ustnej pogarsza się. Po zakończeniu leczenia ortodontycznego ta jakość życia poprawia się, zwłaszcza u dziewcząt. 

Badacze porównują również wpływ dwóch różnych technik ortodontycznych na korzenie zębów. 

- Obecnie korzenie zębów pacjentów są sprawdzane podczas leczenia ortodontycznego, aby sprawdzić, czy leczenie nie wpływa na nie negatywnie. Robi się to za pomocą zdjęć rentgenowskich, ale chcemy sprawdzić, czy rzeczywiście są dowody na to, że jest to potrzebne. Kiedy przejrzeliśmy literaturę, okazuje się, że nie jest to zbyt naukowo poparte. Tu potrzeba więcej dowodów - mówi Paulsson, dentystka i badaczka z Uniwersytetu w Malmö.